آتاتورک کی بود؟ وچگونگی روابط او با شاه امان الله به مناسبت دهم نوامبر هشتادو دومین سالگرد درگذشت مصطفی کمال اتاتورک

 دهم نوامبر ۱۹۳۸ میلادی  برابر است با هشتادودومین  سالگرد درگذشت مصطفی کمال آتاتورک بنیان گذار ترکیه نوین.

مصطفی کمال آتاتورک در سال ۱۸۸۱ در شهر سلانیک (در یونان امروزی) به دنیا آمد او تحصیلات ابتدائی خودرا در همان شهر (سلانیک یونان) که در زمان عثمانیان جزامپراتوری ایشان شمرده می شد به پایان رسانید ودر سال ۱۹۰۵ از آکادمی جنگ شهر استانبول فارغ التحصیل گردید.

از کارنامه های آتاتورک میتوان از نقش برازنده او در لشکرکشی به کشور های سوریه و مقدونیه، سرکوب شورش ۳۱ مارچ ۱۹۰۹ در استانبول ، موفقیت در جنگ علیه ایتالیا وروسیه و موفقیت های چشم گیر دیگر او در جنگ های بالکان اشاره نمود.
مهم ترین جنگی که کمال آتاتورک به عنوان قهرمان درآن بروز کرد همانا نبر گالیپوری در جنگ جهانی اول بود که توانست موفق به در آید و درحقیقت کشور خودرا از چنگال اشغال نجات دهد.
سر انجام بعد از پیمان لوازن بساط امپراتوری عثمانی توسط مصطفی کمال آتاتورک کاملآ برچیده شد و سلطان عبدالمجید دوم آخرین شاه عثمانی از قدرت خلع و به عوض خلافت عثمانی جمهوری ترکیه نوین توسط مصطفی کمال آتاتورک پایه گذاری شد.

کمال آتاتورک که از او به عنوان بنیان گذار جمهوری ترکیه یاد میشود به ترکیه نظم وسامان نوین بخشید و اصلاحات جدیدی در کشور به وجود آورد که  موافقان ومخالفان زیادی دارد  ازمهم ترین کارنامه های اتاتورک میتوان به مبارزه علیه روحانیون، ترویج ملی گرایی،جدایی دین از سیاست، حق رای زنان، تغیر خط از عربی به زبان ترکی استانبولی وپایان دادن به جدل بین مسیحیان ومسلمانان در باره مسجد ایاصوفیه اشاره نمود.

او که خلافت عثمانی رابه حکومت سکولاریزم ترکی مبدل نموده بود چهار دوره پیاپی به عنوان رئیس جمهور ترکیه را اداره کرد و نام خود را به عنوان قهرمان جنگ استقلال و دولت مرد بزرگ در صفحه تاریخ ثبت نمود سرانجام به تاریخ دهم نوامبر سال ۱۹۳۸ میلادی ساعت ۹:۰۵ صبح در کاخ دولمه باغچه  به اثر بیماری کبد چشم از جهان فروبست، از همین لحاظ تمامی ساعت ها در کاخ دولمه باغچه بروی ۹:۰۵ دقیقه متوقف هستند ومردم ترکیه برای یاد بود او درهمین روز برای یک دقیقه سکوت می کنند.

اگر چه روابط دولت ترکیه با مردم افغانستان در سالیان متمادی پیشینه ماقبل از آتاتورک رادارد که شما وجود آرامگاه شاعر وعارف بزرگ افغانستان را در شهر قونیه می بیند این بدان معناست که در گذشته ها هم روابط خوب و حسنه میان افغانستان و ترکیه وجود داشته ولی با روی کار آمدن آتاتورک در سال یان پسین این ارتباط وجود ناگسستنی به خود پیدا کردو دوره مصطفی کمال آتاتورک برابر است با شاهی شاه امان الله در افغانستان.

امان‌الله خان، پادشاه افغانستان با مصطفی کمال اتاتورک آن چنان روابط دو کشور را استحکام بخشیدند که امان‌الله خان در روزگار سخت افغانستان برای آموزش ارتش کشور، از ترکیه درخواست کمک کرد و ترکیه نیز پذیرفت.
روابط درازمدت فرهنگی و تاریخی، وجوه اشتراک دینی و تا حدودی قومی میان دو کشور و همچنین منافع مشترک منطقه‌ای، از دیگر دلائل روابط گرم افغانستان و ترکیه است.
تاریخ می نگارد که در جنگ جهانی اول افغان‌ها به کمک ترک‌ ها شتافتند. پس از پایان جنگ، افغانستان در سال ۱۹۱۹ به استقلال خود دست یافت.
مصطفی کمال آتاتورک نیز در آگست ۱۹۲۰ یک افغان به نام عبدالرحمن صمدانی افغانی که در جنگ چاناق‌قلعه که درآن  فرانسه وانگلیس علیه امپراتوری عثمانی ها می جنگید واین مرد مبارز از خود خدمات شایانی را نشان داده بود را به عنوان سفیر ترکیه نزد امان الله خان پادشاه افغانستان فرستاد او در حقیقت شهروند افغانستان بود.

در سایه دوستی شخصی مصطفی کمال آتاتورک و غازی امان الله خان بنیانگذاران ترکیه و افغانستان روابط دو کشور تقویت یافته است.
در اول مارچ ۱۹۲۱ اولین سند میان دو کشور به امضای هیئت های افغان و ترک در مسکو به امضای طرفین رسید. با امضای این توافقنامه افغانستان به عنوان اولین کشور جمهوری ترکیه را به رسمیت شناخت. سرنوشت و سعادت دو کشور به یکدیگر وابسته شد.
هنگامی که هنوز جمهوری ترکیه اعلام موجودیت نکرده بود، سلطان احمدخان به عنوان سفیر افغانستان در۲۲ اپریل به انقره آمد. در ۲۳ اپریل به مجلس رفت و در ۲۴ آپریل نیز آتاتورک وی را به حضور پذیرفت.
او اولین سفیری بود که استوارنامه خود را تقدیم آتاتورک کرد و اولین کشوری که جمهوری ترکیه را به رسمیت شناخت افغانستان بود.
مصطفی کمال آتاتورک به عنوان رئیس مجلس ترکیه در ۱۰ جولای ۱۹۲۱ به سفارتخانه آمد و خود پرچم افغانستان را برافراشت. وی تنها پرچم افغانستان را به اهتزاز درآورد. این امر برای مردم افغانستان خیلی با ارزش بود.
آتاتورک شخصا خود از امان الله خان پادشاه وقت افغانستان در ۲۰ می ۱۹۲۸ در ایستگاه راه آهن انقره استقبال کرد.
.شاه آزی دیخوا در آن دیدار اظهار داشت “که دوچشم دارم؛ یکی در افغانستان و دیگری در ترکیه است”

سران ترکیه و افغانستان در گذشته روابط دو کشور را بر روی پایه های مستحکمی بنا کرده اند. این دو کشور دارای دین مشترک و جزو کشورهای مسلمان اند. فرهنگ این دو کشور نیز مشترک است و مردم هر دو کشور نسبت به هم محبت دارند.
اگر در افغانستان بگویید من یک ترک هستم شما را به عنوان برادر می بینند و اگر پرچم ترکیه در دست داشته باشید امید خود را برقرار کرده اید.
در حال حاضر ترکیه بیش از هزار پروژه در افغانستان دارد که بیشترین آن در زمینه آموزش است. ترکیه٬ در صدر کشورهای قرار دارد که برای دانشجویان افغان بورسیه فراهم می کنند.

تآسیس فاکولته طب برای اولین بار در کشور مان ووجود لیسه های افغان ترک در شهر کابل ودیگر ولایات افغانستان خود گواه بر همه ی این مسائل است.