ایا صوفیه؛ کلیسا، موزیم ویا مسجد؟!

در ادوار مختلف تاریخ سرزمین ترکیه مورد تاخت و تاز امپراتوری های متعددی  قرار گرفته است.
تاریخ این سرزمین مملو از آثار ونشانه های است که گنجینه گرانبهایی را از نظر تاریخی وفرهنگی به این مملکت بخشیده است.
ترکیه که از زمان های قدیم میدان مناقشه  امپراتوری های بیزانس( روم شرقی) سلجوقیان، مغولها،عثمانی ها و….بوده است واین امپراتوری ها از خود  آثار، نشانه ها و معماری های بیشماری به یاد گار گذاشته اند که مسجد یا کلیسا ویاهم موزیم  ایا صوفیه یکی از آنها شمرده میشود.

ایا صوفیه بناایکه چندین بار است میان مسلمانان و مسیحیان دست به دست شده و برای چندمین بار به کلیسا ومسجد تبدیل گردیده است.
مسجد ایا صوفیه  یا کلیسای حاجیا صوفیا در زمان امپراتوری بیزانس (امپراتور روم شرقی ) بنا نهاده شده است که از جمله با ارزش ترین اثر باقی مانده از دوره بیزانس به حساب می آید.
موزیم ایا صوفیه که در زمان امپراتوری بیزانس برای هزاران سال به عنوان کلیسا از آن استفاده میشد به دستور کنستانتین دوم (امپراتور بیزانس) در سال ۳۶۰ میلادی اعمار گردیده که در آن روزگار شهر استانبول قسطنطنیه نام داشت.
بعد از آن آشوب و جنگ خونینی در شهر قسطنطنیه بر پا شد که قسمت های زیاد کلیسای ایاصوفیه در آن آتش سوخت تا اینکه در قرن ششم میلادی ایا صوفیه دوباره بازسازی شد و فرهنگ مردم وقت استانبول را دوباره در چهره اش احیا نمود.
بعد از کشمکش ها و جنگ های خونین میان مسلمانان و مسیحیان در شهر استانبول، مسلمانان به رهبری سلطان محمد فاتح (پادشاه عثمانی) به پیروزی رسیدند و شهر قسطنطنیه ” استانبول امروزی” را از دست مسیحیان (امپراتوری بیزانس) به دست آوردند.

وقایع تاریخی حکایت از آن دارد که مسلمانان بعد از پیروزی، قسطنطنیه یا استانبول را به عنوان مرکز خلافت خویش برگزیدند و کلیسای ایا صوفیه به دستور سلطان محمد فاتح (شاه عثمانی) به مسجد مبدل گردید که از آن تاریخ به بعد به عنوان مسجد ایا صوفیه یاد می شد …
مصطفی کمال آتاترک که از آن به عنوان مرد سیکولار و (بنیان گذار جمهوری ترکیه نوین )  یاد میشود به این مسجد شکل دیگری بخشید ودر سال ۱۹۳۵ آن را به موزیم تبدیل نمود.

پس از آنکه دادگاهی در ترکیه حکم رئیس جمهور را مبنی بر تبـدیلی ایا صوفیه به مسجد ملغی کرد  دادگاه ترکیه مدیریت ایاصوفیه را به امور فرهنگ به ریاست امور مذهبی ترکیه صادر کرد و این به خودی خود راه را برای تبدیلی دوباره این موزیم به مسجد هموار نمود.

با وجود هشدار سازمان علمی وفرهنگی جهان ( یونسکو) وبا توجه به ارزش «برجسته تاریخی» ایا صوفیه که ممکن است تغیر اسم آن همانا باعث تغیر ایاصوفیه در فهرست میراث های جهانی شود ولی بآ آنهم به تازگی رجب طیب اردوغان (رییس جمهور) ترکیه فرمان تبدیلی آن را به مسجد صادر کرد و اکنون رسمآ به عنوان مسجد شناخته میشود.

یک تن از اعضای ارشد خدمات بنیاد های تاریخی ومیحط زیست ترکیه پس از اعلام این فرمان گفت «استفاده از ایاصوفیه به عنوان موزیم وجدان مردم را آزار می داد پس ما مطابق به خواست وجدان های بیدار مردم ما از این به بعد این  مکان تاریخی را به عنوان مسجد وعبادت گاه  مسلمانان می شناسیم .»

این ساختمان زیبا از هر قرنی  واز هر معماری یاد گـاری به خود دارد که به زیبایی هرچه بیشتر آن افزوده است، موقعیت ایا صوفیه در ساحه اروپایی استانبول در منطقه سلطان احمد است که مراکز خرید ومنا طق توریستی دیگر نیز در نزدیکی آن قرار گرفته است.
از شهکار هنرمعماری بیزانس تا سینان که هنر معماری اش در استانبول و کشور ترکیه شهره شهر است آثار ونشانه های از آن در ساختمان ایا صوفیه دیده میشود.
تاق وستون های به کار رفته در موزیم ایاصوفیه به شکل پایه فیل است که این معماری را نگهداشته است‌‌.
طول مسجد ایاصوفیه در طولانی ترین قسمت به ۸۲ متر و عرض آن ۷۲ متر است که گردشگران زیادی را به طرف خود کشانیده است.
لازم به یاد آوریست که برای باز دید از ایا صوفیه نکا تی را باید مورد نظر داشته باشید.

سیاحین  وگردشگرانی که میخواهند از ایا صوفیه دیدن نمایند باید  لباس مخصوص برای ورود به این ساختمان را بپوشند؛ برای مردان لازم است تا جهت بازدید ازاین مکان تاریخی پیرهن تنبان دراز به تن داشته ویا با هر لباسی که می آیند تمام بدن ایشان پوشیده باشد.
همچنان زنان باید لباس پوشیده سرتاپاه داشته باشند واگر به شکل برقه باشد بهتر است؛ در غیر آن افرادی که «نیمه برهنه ویا لباس کوتاه » بر تن داشته باشند مجوز ورود به ایاصوفیه را دریافت نخواهند کرد.
پس بهتر است که در باز دید از ایاصوفیه نکاتی را که در بالا زکر شود رعایت نما ید.